ആടുജീവിതം സിനിമയെ ആ നോവലുമായി താരതമ്യം ചെയ്യേണ്ടതില്ല. ഇതിവൃത്തം ഒന്നാണെങ്കിലും നോവലും സിനിമയും വ്യത്യസ്തമായ മാദ്ധ്യമങ്ങളും ആഖ്യാനങ്ങളുമാണല്ലോ. ബ്ലെസിയുടെ സംവിധാന മികവിനെയും പൃഥ്വിരാജിന്റെ അഭിനയ ശേഷിയെയും മുന്നിര്ത്തി ഈ സിനിമയെക്കുറിച്ച് പലതരം വിലയിരുത്തലുകള് വന്നുകഴിഞ്ഞു. ബ്ലെസിയുടെ സിനിമകളില് പൊതുവെ കണ്ടുവരാത്ത നാടകീയത ആടുജീവിതത്തെ ബാധിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നും, തന്റെ കഥാപാത്രത്തെ അവതരിപ്പിക്കുന്നതിനു വേണ്ടിയുള്ള പൃഥ്വിരാജിന്റെ ത്യാഗങ്ങള് സിനിമയെ വിലയിരുത്താനുള്ള മാനദണ്ഡമാകരുതെന്നുമുള്ള അഭിപ്രായങ്ങള് സിനിമ കണ്ടവര് തള്ളിക്കളയാനിടയില്ല. ശരാശരി പ്രേക്ഷകരെ നിരാശപ്പെടുത്തുന്നില്ലെങ്കിലും ബ്ലെസിയെ ഒരു ഫിലിം മേക്കറാക്കിയ ‘കാഴ്ച’ എന്ന സിനിമയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോള് ആടുജീവിതത്തിന്റെ നില ഏറെ പിന്നിലാണെന്ന് പറയേണ്ടിവരും. എങ്കിലും ഈ സിനിമ ഒരു പരാജയമല്ല- കലാപരമായും സാമ്പത്തികമായും.
ആടുജീവിതം റിലീസ് ചെയ്ത് ഒരു ദിവസത്തിനകം ചിത്രത്തിന്റെ പൈറേറ്റഡ് കോപ്പി ഓണ്ലൈനില് ചോര്ന്നതിനെതിരെ സംവിധായകന് ബ്ലെസി സൈബര് സെല്ലില് പരാതി നല്കിയത് നോവലിന്റെ വായനക്കാരെ ചിന്തിപ്പിക്കാതിരിക്കില്ല. ടെലിഗ്രാം പോലുള്ള ചാറ്റ് പ്ലാറ്റ്ഫോമുകളില് ഉള്പ്പെടെ ചിത്രത്തിന്റെ പൈറേറ്റഡ് കോപ്പി പ്രചരിക്കുകയാണെന്നും, ഇതിനെതിരെ കര്ശന നടപടിയെടുക്കണമെന്നും പരാതിയില് പറയുന്നുണ്ട്. ഇന്റര്നെറ്റില് സിനിമ പ്രചരിക്കുന്ന ഹാന്ഡിലുകളുടെ സ്ക്രീന്ഷോട്ടുകളും, ഒരു തിയേറ്ററില് ചിത്രം റെക്കോര്ഡ് ചെയ്തതായി പറയുന്ന വ്യക്തിയുടെ ഫോണ് സംഭാഷണവും പരാതിക്കൊപ്പം കൈമാറുകയുണ്ടായി.
- ആടുജീവിതത്തിന് ഒരു ഫ്ളാഷ്ബാക്ക്
ആടുജീവിതം സിനിമയെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ പരാതിയില് ബ്ലെസിയുമായും പൃഥ്വിരാജുമായും ബന്ധമില്ലാത്ത ഒരു ഫ്ളാഷ്ബാക്കുണ്ട്. ബെന്യാമിന്റെ ആടുജീവിതം എന്ന നോവലിലെ മോഷണത്തെക്കുറിച്ചാണത്. ഈ മോഷണത്തിന് ഒന്നല്ല, ഒരുപാട് തലങ്ങളുണ്ട്. ബെന്യാമിന്റെ തന്നെ ഏറ്റുപറച്ചിലും ഷംസ് ബാലുശ്ശേരിയുടെ വെളിപ്പെടുത്തലും വഴി ഈ സാഹിത്യമോഷണം തെളിഞ്ഞിട്ടുള്ളതാണ്. ആടുജീവിതം സിനിമയുടെ മോഷണത്തിലൂടെ അതിന്റെ നിര്മ്മാതാവിനും സംവിധായകനും ഉണ്ടായ നഷ്ടത്തേക്കാള് വളരെ വലുതാണ് ആടുജീവിതം എന്ന നോവലിന്റെ വായനക്കാര്ക്കുണ്ടായ നഷ്ടം.
ആടുജീവിതം സിനിമയുടെ കാര്യത്തില് സംഭവിച്ചത് ‘പൈറസി’ ആണെങ്കില് ആടുജീവിതം നോവലില് നടന്നിട്ടുള്ളത് ‘പ്ലേജറിസം’ അതായത് സാഹിത്യചോരണം ആണ്. ആടുജീവിതത്തിന്റെ ആദ്യപതിപ്പില് പിന്കുറിപ്പായി ബെന്യാമിന് എഴുതിയിട്ടുള്ളത് ആടുജീവിതത്തിലേത് നായകനായ നജീബിന്റെ യഥാര്ത്ഥ ജീവിതമാണ് എന്നായിരുന്നു.
ബെന്യാമിന്റെ സുഹൃത്ത് ജോലി ചെയ്യുന്ന ബഹറിനിലെ കമ്പനിയിലെത്തുന്ന നജീബ് തന്റെ നരകജീവിതത്തിന്റെ അനുഭവങ്ങള് പറയുന്നതിന്റെയും, പിന്നീട് ബെന്യാമിന് അത് പകര്ത്തിയെടുത്തതിന്റെയുമൊക്കെ കഥ നജീബുതന്നെ വിശദമായി പല മാധ്യമങ്ങളോടും പറഞ്ഞിട്ടുള്ളതാണ്. ”ഈ കൃതി നജീബ് എന്ന നിഷ്കളങ്കനായ മനുഷ്യന്റെ ജീവിത ചിത്രമാണ്” എന്ന് നജീബിനെ ബെന്യാമിനു പരിചയപ്പെടുത്തിയ സുഹൃത്ത് സുനില് മാവേലിക്കര സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. അപ്പോള് ആടുജീവിതം കേട്ടെഴുത്താണെന്നു ചുരുക്കം. ഇതുകൊണ്ടാണ് ഉള്ളടക്കത്തിന്റെ ക്രെഡിറ്റ് ബെന്യാമിന്, നജീബിനു കൊടുത്തതും, നോവല് വിറ്റുകിട്ടിയ തുകയിലെ ഒരു ഭാഗം നജീബിനു നല്കിയതും. ബെന്യാമിന് സമ്മാനിച്ചതിനേക്കാള് പത്തിരട്ടി തുക തങ്ങള് നല്കിയെന്നാണല്ലോ ബ്ലെസി പറഞ്ഞത്. ആടുജീവിതം എന്ന നോവലുമായും സിനിമയുമായും നജീബിനുള്ള ആത്മബന്ധത്തിന് തെളിവാണിത്. നജീബില്ലെങ്കില് ആടുജീവിതമില്ല.
ആടുജീവിതം പ്രതീക്ഷിച്ചതിനേക്കാള് പ്രചാരം നേടിയപ്പോള് ബെന്യാമിന് സൗകര്യപൂര്വ്വം വാക്കു മാറ്റി. നോവലില് 30 ശതമാനം ജീവിതവും 70 ശതമാനം ഭാവനയും ആണെന്ന് ഒരു പതിപ്പിന്റെ ആമുഖത്തില് പറയുന്നുണ്ട്. ആടുജീവിതത്തില് നജീബിന് അധികമൊന്നും അവകാശപ്പെടാനില്ലെന്നും, ആ എഴുത്ത് തന്റെ മാത്രം സര്ഗ്ഗസൃഷ്ടിയാണെന്നും പറഞ്ഞുറപ്പിക്കുകയായിരുന്നു ബെന്യാമിന്. ഒന്നിനുപുറകെ ഒന്നായി ആടുജീവിതത്തിന്റെ നിരവധി പതിപ്പുകള് പുറത്തുവന്നതാണ് നോവലിസ്റ്റിനെ ഇതിന് പ്രേരിപ്പിച്ചത്. നോവലിനും തനിക്കുമിടയില് നജീബ് ഒരു അനാവശ്യ ഘടകമാണെന്നും, എഴുത്തുകാരന് എന്ന നിലയ്ക്കുള്ള തന്റെ മഹത്വത്തിന് അത് മങ്ങലേല്പ്പിക്കുമെന്നും ബെന്യാമിന് കരുതി. ഇതുകൊണ്ടായിരുന്നു മാറ്റിപ്പറച്ചില്. ഇതൊരു വഞ്ചനയാണ്-നജീബിനോടും വായനക്കാരോടും.
- കട്ടെഴുത്ത് ഭാവനയാവില്ല
ആടുജീവിതത്തിലെ ഭാവനയുടെ കഥ കൂടുതല് പരിതാപകരമാണ്. താന് കാണാത്ത മരുഭൂമിയെക്കുറിച്ച് വായനക്കാരുടെ ഉള്ളില് തട്ടുന്ന വിധം വര്ണ്ണിക്കാന് കഴിഞ്ഞത് തന്നിലൊരു ‘പരകായപ്രവേശം’ നടന്നതുകൊണ്ടാണെന്ന് ബെന്യാമിന് പറയുന്നത് പച്ചക്കള്ളമാണ്. ആടുജീവിതത്തിലെ മരുഭൂമിയെക്കുറിച്ചുള്ള വര്ണ്ണന കൃത്യമായി ‘ദ റോഡ് ടു മെക്ക’ എന്ന കൃതിയില് നിന്ന് കടംകൊണ്ടതാണ്. പാക്കിസ്ഥാന്റെ മുന് യുഎന് അംബാസഡറും സഞ്ചാരിയുമായ മുഹമ്മദ് അസദ് ഇംഗ്ലീഷില് എഴുതിയ ആത്മകഥയെയാണ് ഇതിനുവേണ്ടി പൂര്ണമായും ബെന്യാമിന് ആശ്രയിച്ചിട്ടുള്ളത്. രണ്ടുകൃതികളും വായിക്കുന്നവര്ക്ക് ഈ ‘പരകായ പ്രവേശം’ അഥവാ മോഷണം വ്യക്തമായി മനസ്സിലാക്കാനാവും. ‘റോഡ് ടു മെക്ക’യിലെ ഒരു പ്രകൃതി വര്ണന ഇങ്ങനെ വായിക്കാം:
“Then again, there is loneliness in steppes overcome by a sun without mercy; patches of hard, yellow grass and leafy bushes that crawl over the ground with snaky branches offer welcome pasture to your dromedaries; a solitary acacia tree spreads its branches welcome pasture against the steel-blue sky; from between earth mounds and stones appears, eyes darting right and left, and then vanishes like a ghost, the gold-skinned lizard which, they say never drinks water.”
ഇതുതന്നെ ആടുജീവിതത്തിലും ആവര്ത്തിക്കപ്പെടുന്നു. ”മരുഭൂമിയില് ഞങ്ങള് കണ്ട മറ്റൊരത്ഭുതം പറക്കുന്ന ഓന്തുകളാണ്. ഉച്ചവെയിലിലൂടെ ഇങ്ങനെ നടക്കുമ്പോള് പെട്ടെന്നു കണ്മുന്നിലൂടെ എന്തോ ഒരു സുവര്ണ നിറം മിന്നിമായുന്നതു കാണാം. ജിന്നുകളെപ്പോലെയോ ഭൂതങ്ങളെപ്പോലെയോ ആണ് ഇവ. എവിടേക്കാണെന്നറിയില്ല പെട്ടെന്നവ അപ്രത്യക്ഷമാകും… പേടിച്ചരണ്ടപോലെ കണ്ണുകള് വലത്തോട്ടും ഇടത്തോട്ടും വെട്ടിച്ചു നമ്മെ മിഴിച്ചുനോക്കിക്കൊണ്ടിരിക്കും. ചിലപ്പോള് ആ കാഴ്ച കുറെ ദൂരത്തേക്ക് പറന്നു ചെല്ലുന്നതു കാണാം. ശരിക്കും പിന്നില്നിന്ന് ഒരാള് കല്ലെടുത്തെറിഞ്ഞതാണെന്നാണ് തോന്നുക… ഈ ഓന്തുകള് വെള്ളം കുടിക്കില്ലത്രേ.”
പ്രകൃതി വര്ണ്ണനയ്ക്കു മാത്രമല്ല, ആടുജീവിതത്തിലെ നജീബിന്റെ ജീവിതാവസ്ഥയെ വര്ണിക്കാനും ബെന്യാമിന് യാതൊരു കൂസലുമില്ലാതെയാണ് ‘ദ റോഡ് ടു മെക്ക’യെ പിന്പറ്റുന്നത്. ആടുജീവിതത്തില് വായനക്കാരുടെ ഉള്ളുലയ്ക്കുന്ന ഒരു ഭാഗം ‘റോഡ് ടു മെക്ക’യില് ഇങ്ങനെ വായിക്കാം:
“I feel something burning cold like ice and fire, on my lips and see a bearded bedouin face bent over me, his hand pressing a dirty moist rag against my mouth. The man’s other hand is holding an open waterskin. I make an instinctive move towards it, but the bedouin gently pushes my hand back, dunks the rag in to the water again and again presses few drops on to my lips. I have to bite my teeth together to prevent the water from burning my throat; but the beduin pries my teeth apart and again drop some water in to my mouth. It is not water: it is molten led. Why are they doing this to me? I want to run away from the torture, but they hold me back, the devils… My skin in burning. My whole body is in flames. Do they want to kill me? O, if only I had the strength to get hold of my rifle to defend myself! But they donot even let me rise: they hold me down to the ground and pry my mouth open again and drip water in to it, and I have to swallow it-and, strangely enough, it does not burn as fiercely as a moment ago-and, the wet rag on my head feels good and…”
ഈ ഭാഗം പദാനുപദമെന്നോണം ആടുജീവിതത്തില് പകര്ത്തിയിട്ടുള്ളതു നോക്കുക: ”ഇബ്രാഹിം എന്റെ അരികിലിരിക്കുകയാണ്. അവന്റെ കയ്യില് നനഞ്ഞ തുണിക്കഷ്ണമുണ്ട്. അതുകൊണ്ട് അവന് പതിയെ എന്റെ ചുണ്ട് നനയ്ക്കുകയാണ്. ആര്ത്തിയോടെ ഞാന് വായ തുറന്നു. അതില്നിന്ന് ഒരുതുള്ളി എന്റെ നാവിലേക്ക് വീണതും ഞാന് പിടഞ്ഞെണീറ്റു. നാക്കില് ആസിഡ് വീണ് പൊള്ളിയതുപോലെ. അവന് പിന്നെയും എന്റെ വായിലേക്ക് തുണിക്കഷ്ണം തിരുകിവച്ചുതന്നു. അതില്നിന്ന് ഓരോ തുള്ളിയായി വെള്ളം എന്റെ നാവിലേക്ക് ഊറിവന്നു. അപ്പോഴൊക്കെ വലിയ വായില് നിലവിളിക്കാനുള്ള പൊള്ളല് എനിക്കുണ്ടായിരുന്നു. അവന് പിന്നെയും പോയി തുണി നനച്ചുവന്നു. നാവില്നിന്നു പതിയെ വെള്ളം തൊണ്ടയിലേക്ക് അരിച്ചിറങ്ങി. നനഞ്ഞിടമെല്ലാം പൊള്ളിച്ചുകൊണ്ടാണ് ആ നനവ് എന്റെ വയറ്റിലെത്തിയത്. പിന്നെയും നിരവധി പ്രാവശ്യം വെള്ളം നനച്ചുവച്ച ശേഷമാണ് എന്റെ പൊള്ളല് പതിയെ അവസാനിക്കുന്നതും അതെന്നില് ഒരു ദാഹമായി വളരുന്നതും.”
- ഒരു നോവലിസ്റ്റിന്റെ ചരടുവലികള്
ആടുജീവിതത്തില് അടിമുടി നിറഞ്ഞുനില്ക്കുന്ന കള്ളത്തരങ്ങള് മൂടിവയ്ക്കാന് ബെന്യാമിന് വല്ലാതെ കഷ്ടപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇതിലൊന്നാണ് മികച്ച നോവലിനുള്ള സാഹിത്യ അക്കാദമി അവാര്ഡ് സംഘടിപ്പിച്ചെടുത്തത്. ആടുജീവിതത്തിന് അവതാരിക എഴുതിയ എന്. രാധാകൃഷ്ണന് അക്കാദമി സെക്രട്ടറി ആയിരിക്കുമ്പോഴാണ് അവാര്ഡ് ലഭിച്ചത്. ‘സാഹിത്യ അക്കാദമി അവാര്ഡ് ലഭിച്ച നോവല്’ എന്ന അറിയിപ്പുള്ള പുറംചട്ടയോടെയാണ് പിന്നീടുള്ള പതിപ്പുകള് പുറത്തിറങ്ങിയത്. വലിയ സാഹിത്യ പശ്ചാത്തലമൊ ന്നുമില്ലാത്ത രാധാകൃഷ്ണനെക്കൊണ്ട് അവതാരിക എഴുതിച്ചതുതന്നെ അവാര്ഡ് ലക്ഷ്യം ലക്ഷ്യംവച്ചാണെന്ന് കരുതണം.
ആടുജീവിതത്തിന് അവാര്ഡ് ലഭിച്ചതിനുശേഷമാണ് നോവല് മോഷണമാണെന്ന് ഷംസ് ബാലുശ്ശേരി തൊണ്ടിമുതല് സഹിതം വെളിപ്പെടുത്തിയത്. ഇങ്ങനെയൊരു വിവാദം മുന്കൂട്ടിക്കണ്ടണ്ട് ബെന്യാമിന് നടത്തിയ ചരടുവലിയുടെ ഫലമാണ് അവാര്ഡെന്ന് കരുതണം. അവാര്ഡ് ലഭിച്ചതുകൊണ്ടുമാത്രം താന് സുരക്ഷിതനായിരിക്കില്ലെന്ന് ബെന്യാമിന് തോന്നി. ഇടത്- ജിഹാദി പക്ഷത്ത് രാഷ്ട്രീയ അഭയം കണ്ടെത്തുകയാണ് ഇതിനുള്ള എളുപ്പവഴിയെന്നും കരുതി. അവസരം ലഭിച്ചപ്പോഴൊക്കെ ബെന്യാമിന് ഇടതുപക്ഷത്തെ അനുകൂലിക്കുന്ന പ്രതികരണങ്ങള് നടത്താന് തുടങ്ങി. ഇതിന്റെ തുടര്ച്ചയായിരുന്നു എം.ബി. രാജേഷിനുവേണ്ടി തൃത്താല നിയമസഭാ മണ്ഡലത്തില് വോട്ടുപിടിക്കാന് പോയത്. ‘ആരാച്ചാര്’ എഴുതിയ കെ.ആര്. മീരയും ഒപ്പമുണ്ടായിരുന്നു. പ്ലേജിയറിസത്തിന്റെ കാര്യത്തില് ഇരുവരും സമാനഹൃദയരും തുല്യദുഃഖിതരുമാണല്ലോ.
ബെന്യാമിന്റെ കണക്കുകൂട്ടലുകള് തെറ്റിയില്ല. തട്ടിപ്പ് പുറത്തായി കയ്യോടെ പിടിക്കപ്പെട്ടിട്ടും ബെന്യാമിന് അവിശ്വസനീയമായ പിന്തുണയാണ് ലഭിച്ചത്. ‘ദ റോഡ് ടു മെക്ക’ വിവര്ത്തനം ചെയ്ത എം.എന്. കാരശ്ശേരി തന്നെ ബെന്യാമിനെ കുറ്റവിമുക്തനാക്കി. ആടുജീവിതത്തിലെയും ‘റോഡ് ടു മെക്ക’യിലെയും സാദൃശ്യം യാദൃച്ഛികം മാത്രമാണെന്നായിരുന്നു കാരശ്ശേരിയുടെ വിധിയെഴുത്ത്. കാരശ്ശേരിയുടെ വിവര്ത്തനത്തില് നിന്നല്ല ബെന്യാമിന് കടംകൊണ്ടതെങ്കിലും കള്ളത്തരം തിരിച്ചറിയാന് ഇതൊരു തടസ്സമായിരുന്നില്ല. മുഹമ്മദ് അസദിന്റെ കൃതി വിവര്ത്തനം ചെയ്തിട്ടേയുള്ളൂ, വായിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് ഇനി കാരശ്ശേരി പറയുമായിരിക്കും!
മലയാളത്തിലെ പല മഹാസാഹിത്യകാരന്മാര്ക്കെതിരെയും സാഹിത്യമോഷണക്കുറ്റം ആരോപിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. അവരൊന്നും പുലര്ത്തിയ മാന്യത ബെന്യാമിന് കാണിച്ചില്ല. മരുന്ന്, സ്മാരകശിലകള് തുടങ്ങിയ ഉജ്വല നോവലുകള് എഴുതിയ പുനത്തില് കുഞ്ഞബ്ദുള്ള ‘കന്യാവനങ്ങള്’ എന്ന നോവലില് ടാഗോറിന്റെ ചില വരികള് എടുത്തുചേര്ത്തു. ഇത് വിവാദമായപ്പോള് സത്യം അംഗീകരിക്കുകയാണല്ലോ പുനത്തില് ചെയ്തത്.
ആടുജീവിതത്തിലെ മോഷണം ഒറ്റപ്പെട്ടതായിരിക്കില്ല. ഇതിനു മുന്പും പിന്പുമുള്ള കൃതികളില് ബെന്യാമിന് ഇതുതന്നെ ചെയ്തിട്ടുണ്ടാവാം. ആടുജീവിതം പോലെ പ്രചാരം സിദ്ധിക്കാത്തതും വായിക്കപ്പെടാത്തതുമാവാം മോഷണങ്ങള് തിരിച്ചറിയാതിരിക്കാന് കാരണം. നിര്ദ്ദയമായ വായനകള് ഇക്കാര്യത്തില് ആവശ്യമുണ്ട്. ഏത് അംഗീകാരത്തിനുമപ്പുറം എഴുത്തിന്റെ സത്യസന്ധതയാണല്ലോ അംഗീകരിക്കപ്പെടേണ്ടത്.
പ്രതികരിക്കാൻ ഇവിടെ എഴുതുക: