ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഹൈന്ദവ ക്ഷേത്ര സമുച്ചയം കംബോഡിയയിലുള്ള അങ്കോര്‍വാട്ടാണ്. എന്നാല്‍ ഇപ്പോള്‍ സജീവമായ ക്ഷേത്ര ആചാരങ്ങള്‍ നടന്നു പോരുന്ന വലിയ ഹൈന്ദവാരാധനാലയം ഏതാണ്? ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ക്ഷേത്ര ഗോപുരം എവിടെയാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്? ഇതിനുള്ള ഉത്തരമാണ് തിരുച്ചിറപ്പള്ളിയിലെ ശ്രീരംഗം ക്ഷേത്രം.
കാവേരി നദിക്കും കൊല്ലിടാം പുഴക്കും നടുവിലുള്ള ദ്വീപാണ് ശ്രീരംഗം. അവിടുള്ള രംഗനാഥസ്വാമി ക്ഷേത്രം ദ്രവീഡിയന്‍ വാസ്തുശില്‍പ്പകലയുടെ എല്ലാ ഭംഗിയും വിളിച്ചു പറയുന്നത് കൂടിയാണ്. വിഷ്ണു ഭഗവാന്‍ ആരാധനാമൂര്‍ത്തി ആയിട്ടുള്ള ഈ ക്ഷേത്രം തമിഴര്‍ക്ക് ‘തിരുവരംഗം’ ആണ്. വൈഷ്ണവിസം ദക്ഷിണേന്ത്യയില്‍ പ്രചരിപ്പിക്കുന്നതില്‍ ഈ ക്ഷേത്രം വഹിച്ച പങ്കു ചെറുതല്ല.
155 ഏക്കറില്‍ വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്ന ഇതിന്റെ മുഖകവാടങ്ങളില്‍ ഒന്നായ രാജഗോപുരത്തിന് 144 അടി ഉയരമുണ്ട്! പതിനാലാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ദല്‍ഹി സുല്‍ത്താന്മാരുടെ പടയോട്ടത്തില്‍ തകര്‍ന്നടിഞ്ഞ ഈ ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിന് ഇപ്പോള്‍ 21 മുഖഗോപുരങ്ങളുണ്ട്. 12 വലിയ ക്ഷേത്രക്കുളങ്ങളും ഇതിനകത്തുണ്ട്. 11,12 നൂറ്റാണ്ടുകളിലെ പ്രാദേശിക ചരിത്രം വെളിവാക്കുന്ന ശിലാലിഖിതങ്ങളും ക്ഷേത്ര ചുമരുകളില്‍ കാണാം.
സംഘ കാലഘട്ടം മുതല്‍ ശ്രീരംഗത്തെപ്പറ്റിയുള്ള പരാമര്‍ശങ്ങളുണ്ട്. ചിലപ്പതികാരത്തിലും പരാമര്‍ശമുള്ള ഈ ക്ഷേത്രം വിവിധ കാലഘട്ടങ്ങളില്‍ ചോള, പാണ്ഡ്യ, ഹൊയ്‌സാല, വിജയനഗര സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ അധീനതയിലും ആയിരുന്നു. എഡി 1323 ലെ ദല്‍ഹി സുല്‍ത്താന്മാരുടെ പടയോട്ടത്തില്‍ നിന്ന് ക്ഷേത്ര സമ്പത്തും മറ്റും സംരഷിക്കാന്‍ ഏതാണ്ട് 13,000 വൈഷ്ണവ വിശ്വാസികള്‍ അടരാടി മരണം വരിച്ചെന്നു ക്ഷേത്ര ചരിത്രം പറയുന്നു.
ആരാധനാമൂര്‍ത്തിയായ രംഗനായകി (ലക്ഷ്മി) യുടെ വിഗ്രഹം പോലും മറ്റൊരു സ്ഥലത്തേക്ക് മാറ്റിക്കൊണ്ടുപോയാണ് പടയോട്ടത്തില്‍ നിന്ന് സംരക്ഷിച്ചത്! ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ ആയിരംകല്‍ മണ്ഡപം ദ്രവീഡിയന്‍ ശില്‍പ്പചാരുതയുടെ മികച്ച ഉദാഹരണമാണ്.
ഡോ. സന്തോഷ് മാത്യു
ജന്മഭൂമി ഓണ്‍ലൈന്‍
പ്രതികരിക്കാൻ ഇവിടെ എഴുതുക: