മേജര്‍ ജനറല്‍ മൃണാള്‍ സുമന്‍
ജമ്മുകശ്മീരില്‍ പല തവണ സേവനമനുഷ്ടിച്ചിട്ടുള്ള ഞങ്ങള്‍, മൂന്ന് സൈനികര്‍ ഭാര്യമാരോടൊപ്പം, ആര്‍ട്ടിക്കിള്‍ 370 റദ്ദാക്കലിന്റെ ശേഷമുള്ള അന്തരീക്ഷം അനുഭവപ്പെടാന്‍, കശ്മീര്‍ താഴ്വരയില്‍ പുനഃസന്ദര്‍ശിക്കാന്‍ തീരുമാനിച്ചു. ഒമ്പത് ദിവസത്തെ ടൂര്‍ ആയിരുന്നു. നക്ഷത്ര ഹോട്ടലുകളില്‍ താമസിക്കുകയും, യാത്രയ്‌ക്കായി ഒരു ഇന്‍വോവ ക്രിസ്റ്റ് ഉപയോഗിക്കുകയും ചെയ്തു.
കശ്മീര്‍ അപൂര്‍വമായൊരു സന്ദര്‍ശക തിരക്കിലാണ്. ഓരോ ഹോട്ടലും പൂര്‍ണ്ണമായും ബുക്കുചെയ്തിരിക്കുന്നു, എല്ലാ ടൂറിസ്റ്റ് സ്ഥലങ്ങളിലും സഞ്ചാരികള്‍ കൊണ്ട് നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. ചില സ്ഥലങ്ങളില്‍ നടന്ന് പോകാനും കടന്നുപോകാനും കഷ്ടമാണ്. അത്യന്തം ആശ്ചര്യകരമായ കാര്യമാണ്. സഞ്ചാരികള്‍ കൂടുതലും പ്രായമുള്ളവരാണ്. വ്യക്തമായും, ഓരോ ഇന്ത്യക്കാരനും മാറിയ അന്തരീക്ഷം നേരിട്ട് അനുഭവപ്പെടാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നതായി തോന്നുന്നു. എല്ലാവരും സന്തുഷ്ടരാണ. ജമ്മുകശ്മീര്‍ ഒലിച്ചുപോയ രക്ഷയും സന്തോഷവും തിരിച്ചടിക്കപ്പെടുകയാണെന്ന് കാണുന്നു. സിആര്‍പിഎഫ് നിരന്തരം പട്രോളിങ് നടത്തുന്നത് ജനതയില്‍ ആത്മവിശ്വാസം പടുത്തുയര്‍ത്തുന്നു.
താഴ്‌വരയുടെ പ്രകൃതിദത്ത സൗന്ദര്യം അതുല്യമാണ്. ഇത് യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ ഭൂമിയിലെ സ്വര്‍ഗ്ഗം പോലെ തോന്നുന്നു. എന്നാല്‍, കേന്ദ്രം ടൂറിസം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കാന്‍ ആതിരമായ പരിശ്രമങ്ങള്‍ നടത്തുമ്പോഴും, പ്രദേശിക ഭരണകൂടം അപകടകരമായി പരാജയപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്നു പറയാതെ വയ്യ. എല്ലാ ഉത്തരവാദിത്വങ്ങളിലില്‍ നിന്നുവിട്ടു നില്‍ക്കുന്നതായി തോന്നുന്നു. ഞങ്ങളുടെ മുഴുവന്‍ സന്ദര്‍ശനത്തിനിടയില്‍, ഒരു സംസ്ഥാന ഉദ്യോഗസ്ഥനെയും പോലീസുകാരനെയും ടൂറിസ്റ്റ് സ്ഥലങ്ങളില്‍ കണ്ടില്ല. പ്രദേശിക വ്യാപാര സംഘം എല്ലായിടത്തുംനിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു, സഞ്ചാരികളെ ചൂഷണം ചെയ്യുന്നു. പ്രദേശിക ഗുണ്ടകളുടെ പണം പിഴിയല്‍ വ്യാപകമാണ്. സഞ്ചാരികള്‍ സ്വയം സംരക്ഷിക്കാന്‍ നിര്‍ബന്ധിതരാകുന്നു. ഇത് നന്നായി ക്രമീകരിച്ച മാഫിയാ പ്രവര്‍ത്തനമാണ്.
ടൂര്‍ ഓപ്പറേറ്റര്‍മാര്‍ സഞ്ചാരികള്‍ക്ക് മുന്നറിയിപ്പ് നല്‍കുന്നു: ‘നിങ്ങള്‍ക്ക് വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്ന കാര്യങ്ങളില്‍ വളരെ സൂക്ഷ്മതയോടെയും വ്യക്തതയോടെയും കൈകാര്യം ചെയ്യുക. ഫോട്ടോഗ്രാഫര്‍മാര്‍, ഗൈഡുകള്‍, കാബ് െ്രെഡവര്‍മാര്‍, വില്‍പ്പനക്കാര്‍ എന്നിവരില്‍ നിന്ന് ജാഗ്രത പുലര്‍ത്തുക. ആരെയും വിശ്വസിക്കരുത്,
പ്രദേശിക ഗുണ്ടകളുടെ പ്രതികരണം ഭയന്ന് െ്രെഡവറന്മാര്‍, ഗൈഡുകള്‍,വില്‍പ്പനക്കാര്‍ എന്നിവരുടെ മുന്നില്‍ വെച്ച് ഒരു സഹായവും തങ്ങളോട് അഭ്യര്‍ത്ഥിക്കരുതെന്ന് ടൂര്‍ ഓപ്പറേറ്റര്‍മാര്‍ സഞ്ചാരികളോട് പറയുന്നു.ടൂര്‍ ഓര്‍ഗനൈസര്‍മാരും മാഫിയയോട് ഭയപ്പെടുന്നവരാണോ? കശ്മീരിലെ ദുരിതകരമായ സാഹചര്യം അറിയിക്കുന്നതിന് ഇതിനു കൂടുതല്‍ മുല്‍ക്കും തെളിവ് എന്തായിരിക്കും?
മുഗൾ ഗാർഡൻസ്
അവയിൽ ഭൂരിഭാഗവും നവീകരണത്തിലാണ്. ഖേദകരമെന്നു പറയട്ടെ, അവയുടെ പരിപാലനവും പരിപാലനവും നിലവാരം പുലർത്തുന്നില്ല. പലയിടത്തും പടികൾ അടിയന്തര ശ്രദ്ധ ആവശ്യമാണ്. റെയിലിംഗുകളൊന്നുമില്ല. ശൗചാലയങ്ങൾ വളരെ അകലെയാണ്, മോശമായി സൂക്ഷിച്ചിരിക്കുന്നു. അവരുടെ ഉപയോഗത്തിന് പണം ആവശ്യപ്പെടുന്ന ഒരു പ്രാദേശിക ഗുണ്ട എപ്പോഴും അവിടെയുണ്ട്. ചവറ്റുകുട്ടകളില്ല. ഒരു പൂന്തോട്ടത്തിൽ, പ്രവേശന കവാടത്തിലെ സെക്യൂരിറ്റി ജീവനക്കാർ റീസൈക്കിൾ ചെയ്യാനുള്ള എൻട്രി ടിക്കറ്റുകൾ സൂക്ഷിക്കുകയും അതുവഴി അനധികൃതമായി സമ്പാദിച്ച പണം പോക്കറ്റിലാക്കുകയും ചെയ്തു.
സോൻമാർഗ്
മറ്റുള്ളവരുടെ നിസ്സഹായത കണക്കിലെടുത്ത് പണം വാരുന്നത് മനുഷ്യ ബുദ്ധിയുടെ പാഠമായിരുന്നു. ആയിരക്കണക്കിന് വിനോദസഞ്ചാരികളാൽ തിങ്ങിനിറഞ്ഞ പ്രദേശമായിരുന്നു. കനത്ത മഞ്ഞുവീഴ്ച ഭൂമിയെ കട്ടിയുള്ള വെളുത്ത പുതപ്പ് കൊണ്ട് മൂടിയിരുന്നു, വിനോദസഞ്ചാരികൾ മഞ്ഞിൽ കളിച്ച് ആസ്വദിക്കുകയായിരുന്നു. എന്നാൽ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെ അഭാവം മിക്കവർക്കും സന്ദർശനത്തെ പേടിസ്വപ്നമാക്കി. ശൗചാലയങ്ങൾ പോലും ഇല്ലായിരുന്നു. സംരംഭകരായ ഏതാനും ഹോട്ടലുകൾ അവരുടെ വീട്ടുമുറ്റത്ത് ഒരു ഒറ്റപ്പെട്ട പാത്രം കൊണ്ട് ഒരു കൂടാരം സ്ഥാപിച്ചിരുന്നു, ഇത് പുരുഷന്മാർക്കും സ്ത്രീകൾക്കും സാധാരണമാണ്. മഞ്ഞ് നീക്കം ചെയ്യാത്തതിനാൽ ടെൻ്റിലേക്കുള്ള വഴി പോലും ഭയങ്കര വഴുവഴുപ്പുള്ളതായിരുന്നു. ഉപയോക്താക്കൾ 10 രൂപ വീതം നൽകണം. കൊടും തണുപ്പായതിനാൽ ക്യൂ നീണ്ടു, ചിലർക്ക് കാത്തിരിപ്പ് അസഹനീയമായിരുന്നു. ഒരു സാധാരണ കൊള്ളയടിക്കൽ റാക്കറ്റ്: ടോയ്‌ലറ്റ് ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് നിർഭാഗ്യവാനായ ഒരു ലേഡി ടൂറിസ്റ്റിനോട് 2,000 രൂപ നൽകാൻ ആവശ്യപ്പെടുന്നു. 2,000 രൂപയ്‌ക്ക് ഒരു മണിക്കൂറിന് ഒരു മുറി വാടകയ്‌ക്കെടുത്തില്ലെങ്കിൽ, ഒരു സ്ത്രീയെ ടോയ്‌ലറ്റ് ഉപയോഗിക്കാൻ അനുവദിക്കാത്ത ഒരു മൂന്നാംതരം ഹോട്ടലിന്റെ ഉടമ.. നിർഭാഗ്യവതിയുടെ കണ്ണുകളിൽ കണ്ണുനീർ നിറഞ്ഞിരുന്നു. അവൾ പണം നൽകി. ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ ഒത്താശയോടെ വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ തുറന്ന കൊള്ളയാണിത്. എന്തുകൊണ്ട് തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക് മതിയായ ടോയ്‌ലറ്റ് സൗകര്യങ്ങൾ നിർമ്മിക്കാൻ കഴിയുന്നില്ല എന്നത് യുക്തിക്ക് നിരക്കാത്തതാണ്
പഹൽഗാം
ശ്രീനഗറിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 90 കിലോമീറ്റർ അകലെയാണിത്. അരു വാലി, ബേതാബ് വാലി, ചന്ദൻവാരി എന്നിവിടങ്ങളിലേക്ക് വിനോദസഞ്ചാരികളെ കൊണ്ടുപോകാൻ ശ്രീനഗർ ടാക്സികൾക്ക് അനുവാദമില്ല. 2,700 രൂപയ്‌ക്ക് ഒരു ലോക്കൽ ടാക്സി-യൂണിയൻ ക്യാബ് വാടകയ്‌ക്കെടുക്കണം. അങ്ങനെ, വിനോദസഞ്ചാരികൾ രണ്ട് ടാക്സികൾക്ക് പണം നൽകി – ഒന്ന്, അവർ ശ്രീനഗറിൽ നിന്ന് (പഹൽഗാമിൽ വെറുതെ കിടക്കുന്നത്) കൊണ്ടുവന്നത്, രണ്ടാമത്തേത് പ്രാദേശിക യൂണിയനിൽ നിന്ന്. മുഴുവൻ സർക്യൂട്ടും ഏകദേശം 4-5 മണിക്കൂർ എടുക്കുമെന്ന് ഷെഡ്യൂൾ ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, രണ്ടാമത്തെ യാത്രയ്‌ക്കുള്ള സമയം ലാഭിക്കാൻ പ്രാദേശിക യൂണിയൻ ഡ്രൈവർമാർ വിനോദസഞ്ചാരികളെ തിടുക്കത്തിൽ കൂട്ടിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. അതിലും മോശം, അവർ വിനോദസഞ്ചാരികളെ ഒരിക്കലും ചന്ദൻവാരിയിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നില്ല, 6 കിലോമീറ്റർ ദൂരം നിർത്തി പിന്നോട്ട് തിരിയുന്നു. അത് തികഞ്ഞ വഞ്ചനയാണ്.
അവർ ചന്ദൻവാരിക്ക് നിരക്ക് ഈടാക്കുന്നു, പക്ഷേ ബേതാബ് താഴ്‌വരയ്‌ക്ക് ഒരു കിലോമീറ്റർ അപ്പുറം പോകും. സഹായിക്കാൻ ഉദ്യോഗസ്ഥരോ പോലീസുകാരോ ഇല്ല. അക്രമികളായി പ്രവർത്തിക്കാൻ പ്രാദേശിക ഡ്രൈവർമാർ ഒന്നിക്കുന്നു. ബേതാബ് വാലി: ശൗചാലയത്തിനുള്ള സ്വകാര്യത പാറക്കല്ലുകൾ പ്രദാനം ചെയ്യുന്ന മനോഹരമായ ടൂറിസ്റ്റ് സ്ഥലം – സർക്കാരിന് നാണക്കേട്. മേൽപ്പറഞ്ഞ യാത്രയിലുടനീളം ഞങ്ങൾ ഒരു ടോയ്‌ലറ്റും ചവറ്റുകുട്ടയും പാർക്കിംഗ് ഏരിയകളും കണ്ടില്ല. ചുറ്റും അരാജകത്വമാണ്
ദൂധപത്രി
ഒരു മികച്ച ടാർ റോഡ് എക്സിറ്റ് ആണെങ്കിലും, ടൂറിസ്റ്റ് സ്പോട്ടിൽ നിന്ന് (ശാലിഗംഗ നദീതീരത്ത്) 2 കിലോമീറ്റർ അകലെ ടാക്സികൾ നിർത്തുകയും വിനോദസഞ്ചാരികളോട് ഇറങ്ങാൻ ആവശ്യപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. സൈറ്റിൽ എത്താൻ അവർക്ക് മൂന്ന് ഓപ്ഷനുകൾ നൽകിയിരിക്കുന്നു – ഉയർന്ന ഉയരത്തിൽ (8957 അടി) ഇരുവശത്തേക്കും നടക്കുക; അല്ലെങ്കിൽ ആവശ്യപ്പെട്ട ചാർജുകൾ നൽകി ഒരു പോണിയെ വാടകയ്‌ക്ക് എടുക്കുക; അല്ലെങ്കിൽ ഒരാൾക്ക് 1,000-1,500 രൂപ നിരക്കിൽ ATV (നാലു ചക്രമുള്ള ഓൾ-ടെറൈൻ വാഹനം) ഓടിക്കുക. ഡ്രൈവറുടെ പിന്നിൽ ഒറ്റ പില്യൺ റൈഡർ ഉള്ളതിനാൽ, സ്ത്രീകൾക്ക് ഇത് ഒരു ഓപ്ഷനല്ല. മാത്രമല്ല, എടിവി സവാരി ഒരു സാഹസികതയാണ്, ചെറുപ്പക്കാർക്ക് മാത്രമേ ധൈര്യപ്പെടാൻ കഴിയൂ. മിക്ക വിനോദസഞ്ചാരികൾക്കും, പ്രത്യേകിച്ച് പ്രായമായവർക്ക്, ഈ മൂന്ന് ഓപ്ഷനുകളും അപ്രാപ്യമായതിനാൽ, അവർ ഒരിക്കലും നദീതീരത്ത് എത്താറില്ല. പ്രാദേശിക ഗൂഢാലോചനകൾക്ക് വഴങ്ങുകയും അതുവഴി വിനോദസഞ്ചാരികളെ ദൂദ്പതാരിയിലെത്തുന്നത് തടയുകയും ചെയ്തതിൽ സംസ്ഥാന സർക്കാർ കുറ്റക്കാരാണ് – തീർച്ചയായും ലജ്ജാകരമാണ്. ദൂധപത്രിയിലേക്കുള്ള റോഡ് ടാർ ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കിലും വിനോദസഞ്ചാരികൾ വാഹനങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്നത് നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു, കൂടാതെ പോണികളോ എടിവിയോ വാടകയ്‌ക്കെടുക്കാൻ നിർബന്ധിതരാകുന്നു: ചൂഷണം അതിന്റെ ഏറ്റവും മോശം അവസ്ഥയിൽ
ഗുൽമാർഗ്
ശ്രീനഗറിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 60 കിലോമീറ്റർ അകലെയാണിത്. ഗൊണ്ടോളയ്‌ക്കും സ്കീ ചരിവുകൾക്കും പേരുകേട്ട മനോഹരമായ സ്ഥലമാണിത്. സ്ഥലത്ത് എത്തുമ്പോൾ, ഗൈഡുകളുടെയും പോണിവാലകളുടെയും മറ്റ് കച്ചവടക്കാരുടെയും കൂട്ടം ഒരാളെ ആക്രമിക്കുന്നു. ഒരിക്കൽ കൂടി, ഭൂതപത്രിയും മഹാരാജ കൊട്ടാരവും സന്ദർശിക്കാൻ, ശ്രീനഗർ ടാക്സികൾക്ക് പോകാൻ അനുവാദമില്ലാത്തതിനാൽ 3,500 രൂപയ്‌ക്ക് ലോക്കൽ യൂണിയൻ ടാക്സി വാടകയ്‌ക്ക് എടുക്കണം.
ഗോണ്ടോള ടിക്കറ്റുകൾ ഓൺലൈനിൽ വിൽക്കുന്നു. നിഗൂഢമായി, വിൽപ്പന ആരംഭിച്ച് മിനിറ്റുകൾക്കുള്ളിൽ അവ വിറ്റുതീർന്നു. പ്രാദേശിക ഗൈഡുകൾ പറയുന്നതനുസരിച്ച്, ഗൊണ്ടോള ടിക്കറ്റുകളിൽ തഴച്ചുവളരുന്ന കരിഞ്ചന്തയുണ്ട്. ഗൊണ്ടോളയിലെ സവാരി ജീവിതത്തിലെ ഒരു അനുഭവമാണ്. ഹിമാനികളുടെ വിസ്തൃതിയിൽ ഒരാൾ മയങ്ങുന്നു. ആകസ്മികമായി, 2023-24 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ ഗൊണ്ടോള ഒരു ദശലക്ഷത്തിലധികം റൈഡർമാർക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു.
ഗൊണ്ടോളയ്‌ക്കായി നീണ്ട ക്യൂ ഞങ്ങൾ കണ്ടു, മൂന്ന് മണിക്കൂർ വരെ കാത്തിരിക്കേണ്ടി വന്നു. വിനോദസഞ്ചാരികൾക്കായി ഷെൽട്ടറുകളോ ബെഞ്ചുകളോ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. മഞ്ഞ് പോലും മാഞ്ഞിരുന്നില്ല. കാൽ വഴുതി വീഴാതിരിക്കാൻ വിനോദസഞ്ചാരികൾക്ക് കൈകൾ മുറുകെ പിടിക്കേണ്ടി വന്നു. സംഘാടകരുടെ നിസ്സംഗതയിൽ ഒരാൾ അത്ഭുതപ്പെടുന്നു. അവർ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് പണം കണ്ടെത്തുന്നു, പക്ഷേ വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ സുരക്ഷയും സൗകര്യവും ഉറപ്പാക്കാൻ അവർ ശ്രമിക്കുന്നില്ല.
ഇപ്പോള്‍ ജമ്മുകശ്മീര്‍ ദശകങ്ങളായി നീണ്ടുനില്‍ക്കുന്ന കലാപത്തിന്റെയും അപഹാസ്യങ്ങളുടെയും ശേഷവും പുതിയ സ്ഥലമായി മാറിയിരിക്കുന്നു. അതിനാല്‍, സഞ്ചാരികള്‍ കശ്മീരിലേക്ക് വലിയ തോതില്‍ പ്രവഹിക്കുന്നുണ്ട്. എന്നാല്‍ പുതിയതായ ആകര്‍ഷണവും നിലവിലെ ഉല്ലാസവും കുറയുമ്പോള്‍, ആളുകള്‍ യഥാര്‍ത്ഥ സാഹചര്യം തിരിച്ചറിയും. അങ്ങനെ, കശ്മീര്‍ പ്രിയപ്പെട്ട ഒരു ടൂറിസ്റ്റ് ലക്ഷ്യസ്ഥാനമായി നിലനില്‍ക്കുന്നത് ഇല്ലാതാകും. വിമാനയാത്രാ നിരക്കുകള്‍ ആകാശത്തോലം ഉയരെയാണ്. ശ്രീനഗര്‍-ഡെല്‍ഹി വിമാന ടിക്കറ്റ് ഡെല്‍ഹി-ദുബൈ ടിക്കറ്റിനെക്കാള്‍ കൂടുതലാണ്. ഹോട്ടലുകള്‍ ഉയര്‍ന്ന നിരക്കുകള്‍.
കശ്മീരിലെ എല്ലാ ടൂറിസ്റ്റ് സ്ഥലങ്ങളും പര്‍വതമേഖലകളില്‍/ഉയര്‍ന്ന ഉയരം ഉള്ള പ്രദേശങ്ങളിലായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു, അവിടുത്തെ കാലാവസ്ഥ അനിഷ്ടമായിരിക്കും. പ്രകാശമായ സൂര്യപ്രകാശം തത്സമയം ദാരുണമായ മഴയിലേക്കോ മഞ്ഞു പെയ്യലിലേക്കോ മാറാന്‍ കഴിയും. ഒരും സ്ഥലത്തും ഇത്തരം സാഹചര്യങ്ങള്‍ക്ക് അനുയോജ്യമായ ഷെല്‍റ്ററുകള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ ബെഞ്ചുകള്‍ ഇല്ല. രക്ഷാസേനയും മെഡിക്കല്‍ സഹായ പോസ്റ്റുകളും ഇല്ല. സര്‍ക്കാര്‍ തങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്വം പൂര്‍ണ്ണമായും വിട്ടു പോയി, ഒരു വലിയ ദുരന്തം സംഭവിച്ചശേഷം മാത്രമേ അത് ഉണരൂ.
ഞങ്ങള്‍ പുറപ്പെടുന്ന ദിവസം രാവിലെ, ഞങ്ങളുടെ ഹൗസ് ബോട്ട് കെയര്‍ ടേക്കര്‍ രണ്ട് അതിഥികളുടെ മൊബൈല്‍ ചോദിച്ചു. അവരുടെ അനുവാദമില്ലാതെ, അവന്‍ സമര്‍ത്ഥമായി അവരുടെ പേരില്‍ ഫീഡ്ബാക്ക് അയച്ചു, എല്ലാ വശങ്ങളും ‘മികച്ചത്’ എന്ന് ഗ്രേഡ് ചെയ്തു. ഇത്രയും വിഡ്ഢിത്തം കണ്ടിട്ടില്ല.
എന്റെ എല്ലാ ദേശസ്‌നേഹ വികാരങ്ങള്‍ക്കിടയിലും, കാശ്മീര്‍ സന്ദര്‍ശിക്കാന്‍ ഞാന്‍ ശുപാര്‍ശ ചെയ്യില്ല. പ്രാഥമിക അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും അവശ്യ സൗകര്യങ്ങളും ഇപ്പോള്‍ ഇവിടെയില്ല. വിനോദസഞ്ചാരികള്‍ എല്ലായ്‌പ്പോഴും പ്രാദേശിക മാഫിയയുടെ കാരുണ്യത്തിലാണ്. ഓരോ ചുവടിലും അവര്‍ ജാഗ്രത പാലിക്കണം. ‘ഭൂമിയിലെ സ്വര്‍ഗ്ഗം’ എന്ന പേരില്‍ അറിയപ്പെടുന്ന ടൂറിസം ചുറ്റുപാടുകളെ ആക്രമിക്കുന്ന സ്രാവുകള്‍ വിനോദസഞ്ചാരികളെ എളുപ്പമുള്ള ഇരയായി ഉപയോഗിക്കുന്നില്ലെന്ന് ഉറപ്പാക്കാന്‍ സര്‍ക്കാര്‍ ഒരുമിച്ച് പ്രവര്‍ത്തിക്കട്ടെ.
പ്രതികരിക്കാൻ ഇവിടെ എഴുതുക: