ഈ ജഗത്തില് ജഗന്മനസ്സിന്നപ്പുറം ജഗദാത്മാവുണ്ട്. അതിനെ ഈശ്വരന് എന്നുപറയുന്നു. ജഗന്മനസ്സ് ആകാശവും പ്രാണനുമായി പരിണമിക്കും പോലെ ജഗദാത്മാവ് ജഗന്മനസ്സായി പരിണമിക്കുന്നു എന്നു മനസ്സിലാക്കാം. മനുഷ്യന്റെ കാര്യത്തിലും അങ്ങനെതന്നെയോ? മനുഷ്യന്റെ മനസ്സാണോ മനുഷ്യദേഹം സൃഷ്ടിക്കുന്നത്? മനുഷ്യാത്മാവാണോ മനുഷ്യമനസ്സ് സൃഷ്ടിക്കുന്നത്? മറ്റൊരുവിധത്തില് പറഞ്ഞാല്, മനുഷ്യന്റെ ശരീരവും മനസ്സും ആത്മാവും വെവ്വേറെ സത്തകളോ, അതോ മൂന്നും ഒന്നില് ത്രിവിധമായിരിക്കുന്നവയോ, അതല്ലെ ഒരേ വ്യക്തിയുടെ അവസ്ഥാഭേദങ്ങളോ എന്നാണ് ചോദ്യം; ഇതിന് സമാധാനം കാണ്മാന് വഴിയേ ശ്രമിക്കാം. നാം ഇപ്പോള് കണ്ടുവെച്ചിട്ടുള്ളത്. ഇതാണ്; സ്ഥൂലശരീരമുണ്ട്, അതിനുപിറകെ ഇന്ദ്രിയങ്ങളുണ്ട്, മനസ്സുണ്ട്; എല്ലാറ്റിനും പിറകെ ആത്മാവുമുണ്ട്. ഇതില് ആത്മീവ് ശരീരത്തില് നിന്നും മനസ്സില്നിന്നും ഭിന്നമെന്നപോലിരിക്കുന്നു. ഇവിടെവച്ചാണ് മതങ്ങള് തമ്മില് ഭിന്നിക്കുന്നത്. സാമാന്യേന ദ്വൈതമെന്ന വകുപ്പില്പ്പെടുന്നതായി ഗണിക്കാവുന്ന മതങ്ങളുടെ അഭിപ്രായം മനുഷ്യാത്മാവ് സഗുണമാണ്, അതിന് വവിധഗുണങ്ങളുണ്ട്, സുഖദുഃഖാദ്യനുഭവങ്ങളെല്ലാം ആത്മാവിനാണ് എന്നത്രേ. അദ്വൈതികളാവട്ടെ ആത്മാവിന് ഒരു ഗുണവുമില്ല, അതു കേവലം നിര്ഗുണമാണ് എന്ന് പറയുന്നു.
സ്വാമി വിവേകാനന്ദന്
പ്രതികരിക്കാൻ ഇവിടെ എഴുതുക: