സാമ്പത്തിക സർവേ: സേവന മേഖല, ഉപഭോഗം, നിക്ഷേപം എന്നിവയിൽ ശക്തമായ വീണ്ടെടുക്കൽ പ്രതീക്ഷകൾ പുനരുജ്ജീവിപ്പിച്ചു

കേന്ദ്ര ധനകാര്യ, കോർപ്പറേറ്റ് കാര്യ മന്ത്രി  നിർമല സീതാരാമൻ 2020-21 സാമ്പത്തിക സർവേ ഇന്ന് പാർലമെന്റിൽ അവതരിപ്പിച്ചു. കോവിഡ് പോരാളികൾക്കായി സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന സാമ്പത്തിക സർവേയുടെ പ്രധാന സവിശേഷതകൾ ഇനിപ്പറയുന്നവയാണ് :

ഒരു നൂറ്റാണ്ടിലെ പ്രതിസന്ധിക്കിടയിൽ ജീവിതവും ഉപജീവനവും സംരക്ഷിക്കുന്നു

കോവിഡ് -19 മഹാമാരിയുടെ തുടക്കത്തിൽ, ദീർഘകാല നേട്ടത്തിനായി ഹ്രസ്വകാല വേദന സഹിക്കാനുള്ള സന്നദ്ധതയിലൂടെ  ഇന്ത്യ ജീവിതവും ഉപജീവനവും സംരക്ഷിക്കുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു.

മനുഷ്യ പ്രതികരണം ഇനിപ്പറയുന്ന മാനുഷിക തത്വത്തിൽ നിന്നാണ്:

നഷ്ടപ്പെട്ട മനുഷ്യജീവിതം തിരികെ കൊണ്ടുവരാൻ കഴിയില്ല.

പകർച്ചവ്യാധി മൂലമുണ്ടായ താൽക്കാലിക ആഘാതത്തിൽ നിന്ന് ജിഡിപി വളർച്ച വീണ്ടെടുക്കും

നേരത്തെയുള്ള, തീവ്രമായ ലോക്ക്ഡൗൺ ജീവൻ രക്ഷിക്കുന്നതിനും  സാമ്പത്തിക വീണ്ടെടുക്കൽ വഴി ഇടത്തരം മുതൽ ദീർഘകാലത്തേക്കുള്ള  ഉപജീവനം സംരക്ഷിക്കുന്നതിന്  വിജയകരമായ തന്ത്രം മെനഞ്ഞു.

2020 സെപ്റ്റംബറോടെ ഇന്ത്യയുടെ തന്ത്രം കോവിഡ് വക്രത്തെ പരന്നതാക്കി.

സെപ്റ്റംബറിലെ ഉയർന്ന നിരക്കിന് ശേഷം, ചലനാത്മകത വർദ്ധിച്ചിട്ടും ദൈനംദിന കേസുകൾ കുറയുന്നതിൽ ഇന്ത്യ സവിശേഷ ചിത്രം കാഴ്ച വച്ചു.

കോവിഡ് മഹാമാരി ആവശ്യകതയെയും വിതരണത്തെയും ബാധിച്ചു.

ഉൽ‌പാദന ശേഷിക്ക് ദീർഘകാല നാശനഷ്ടങ്ങൾ ഒഴിവാക്കുന്നതിനും വിതരണം വിപുലീകരിക്കുന്നതിനുമായി ഘടനാപരമായ പരിഷ്കാരങ്ങൾ പ്രഖ്യാപിച്ച ഏക രാജ്യം ഇന്ത്യയായിരുന്നു.

സാമ്പത്തിക വീണ്ടെടുക്കൽ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനായി ദേശീയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യ ശൃംഖല കേന്ദ്രീകരിച്ചുള്ള ഒരു പൊതു നിക്ഷേപ പരിപാടിയിലൂടെയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലെ മുന്നേറ്റം, രണ്ടാം തരംഗത്തെ ഒഴിവാക്കി.

2020-21 ലെ സാമ്പത്തിക സ്ഥിതി: ഒരു സ്ഥൂല വീക്ഷണം

• കോവിഡ്-19 മഹാമാരി ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിന് കാരണമായി, ഇത് ആഗോള സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിക്കുശേഷം ഏറ്റവും കഠിനമായ ഒന്നായിരുന്നു

ലോക്ഡൗണുകളും സാമൂഹിക അകലം പാലിക്കൽ മാനദണ്ഡങ്ങളും ഇതിനകം മന്ദഗതിയിലായ ആഗോള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ സാരമായി ബാധിച്ചു.

• ആഗോള സാമ്പത്തിക ഉൽ‌പാദനം 2020 ൽ 3.5% കുറയുമെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു (IMF ജനുവരി 2021 ലെ കണക്കു പ്രകാരം )

ലോകമെമ്പാടുമുള്ള സർക്കാരുകളും സെൻ‌ട്രൽ ബാങ്കുകളും അവരുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ

പിന്തുണയ്‌ക്കുന്നതിനായി വിവിധ നയ ഉപകരണങ്ങൾ വിന്യസിച്ചു, അതായത് നയ നിരക്ക് കുറയ്‌ക്കുക, അളവ് ലഘൂകരിക്കൽ നടപടികൾ മുതലായവ.

നിയന്ത്രണം, ധനപരം, സാമ്പത്തികം, ദീർഘകാല ഘടനാപരമായ പരിഷ്കാരങ്ങൾ എന്നീ നാല് തൂണുകളാണ് ഇന്ത്യ സ്വീകരിച്ചത് 

ലോക്ക്ഡൗൺ സമയത്ത്  ദുർബലർക്ക് ധനപരമായ പിന്തുണ നൽകുകയും അൺലോക്ക് വേളയിൽ ഉപഭോഗവും നിക്ഷേപവും വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുക.

അനുകൂലമായ ഒരു ധനനയം  തടസ്സങ്ങൾ മാറ്റിക്കൊണ്ട് ധനലഭ്യതയും  പണലഭ്യതയും കടക്കാർക്ക് ഉടനടി ആശ്വാസവും ഉറപ്പാക്കി.

എൻ‌എസ്‌ഒയുടെ മുൻകൂർ കണക്കനുസരിച്ച്, ഇന്ത്യയുടെ ജിഡിപി നടപ്പു സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ (2021-2022) 7.7 ശതമാനം വളർച്ച നേടുമെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ആദ്യ പാദത്തെ അപേക്ഷിച്ച് രണ്ടാം പാദത്തിൽ 23.9 ശതമാനം വളർച്ച.

ഇന്ത്യയുടെ യഥാർത്ഥ ജിഡിപി 2021-22 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ 11.0 ശതമാനം വളർച്ചയും നാമമാത്ര ജിഡിപി 15.4 ശതമാനവും വളർച്ച നേടും – സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം ഏറ്റവും ഉയർന്ന നിരക്കാണിത് :

കോവിഡ് വാക്സിനുകളുടെ വ്യാപനം വർദ്ധിക്കുന്നതോടെ  സാമ്പത്തിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ തുടർച്ചയായ സാധാരണ നില കൈവരും.

ഗവൺമെന്റ് ഉപഭോഗവും മൊത്തം കയറ്റുമതിയും വളർച്ചയെ താഴോട്ട് പോകുന്നതിൽ നിന്ന് തടഞ്ഞു നിർത്തിയെങ്കിലും നിക്ഷേപവും സ്വകാര്യ ഉപഭോഗവും അതിനെ താഴ്‌ത്തി.

2020-21 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയിലെ വീണ്ടെടുക്കൽ ഗവൺമെന്റ് ഉപഭോഗം ശക്തിപ്പെടുത്തുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു,  ഇത്  വർഷം തോറും 17%  ആയി വളരുമെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

2021 – 22 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയിൽ കയറ്റുമതി 5.8 ശതമാനവും ഇറക്കുമതി 11.3 ശതമാനവും കുറയും.

2021 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ ജിഡിപിയുടെ 2% കറന്റ് അക്കൗണ്ട് മിച്ചം ഇന്ത്യ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു

2017 സാനമ്പത്തിക വർഷത്തിനുശേഷം ചരിത്രപരമായ ഉയർന്ന നിരക്കാണിത്.

മൊത്ത മൂല്യവർദ്ധിത വളർച്ച 2021 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ  7.2 ശതമാനമായി ഉയരും.

3.4 ശതമാനം വളർച്ചയോടെ ഇന്ത്യൻ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ കോവിഡ് -19 ന്റെ ആഘാതം കുറയ്‌ക്കാൻ കാർഷിക മേഖല സജ്ജമാക്കി.

വ്യവസായവും സേവനങ്ങളും യഥാക്രമം 9.6 ശതമാനവും 8.8 ശതമാനവും ചുരുങ്ങുന്നു.

സമ്പർക്കം അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സേവനങ്ങൾ, ഉൽപ്പാദനം, നിർമ്മാണം എന്നിവയെ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ബാധിക്കുകയും ക്രമാനുഗതമായി വീണ്ടെടുക്കുകയും ചെയ്യുമ്പോൾ കൃഷി രജതരേഖയായി തുടരുന്നു.

2020-21 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ ഇന്ത്യ ഒരു മുൻ‌ഗണനാ നിക്ഷേപ കേന്ദ്രമായി തുടർന്നു, ആഗോള ആസ്തി ഇക്വിറ്റികളിലേയ്‌ക്കും വളർന്നുവരുന്ന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ വേഗത്തിൽ വീണ്ടെടുക്കാനുള്ള സാധ്യതകൾക്കുമിടയിൽ നേരിട്ടുള്ള വിദേശ നിക്ഷേപം ഒഴുകുന്നു:  2020 നവംബറിൽ മൊത്തം വിദേശ നിക്ഷേപ വരവ്  എക്കാലത്തെയും ഉയർന്ന പ്രതിമാസ 9.8 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളറായി രേഖപ്പെടുത്തി.

പണപ്പെരുപ്പം മയപ്പെടുത്തുന്നത് അടുത്തിടെ ഭക്ഷ്യവിലക്കയറ്റത്തെ ബാധിച്ച വിതരണത്തിലെ തടസ്സങ്ങൾ ലഘൂകരിക്കുന്നു

സാമ്പത്തിക വർഷത്തിന്റെ ആദ്യ പകുതിയിൽ ജിഡിപിയുടെ 3.1% കറന്റ് അക്കൗണ്ട് മിച്ചം ഇന്ത്യ രേഖപ്പെടുത്തിയതോടെ ബാഹ്യ മേഖല വളർച്ചയ്‌ക്ക്  ഫലപ്രദമായ ഒരു പിന്തുണ നൽകി: ശക്തമായ സേവന കയറ്റുമതിയും ദുർബലമായ ഡിമാൻഡും കയറ്റുമതിയെക്കാൾ കുത്തനെ ചുരുങ്ങുന്നതിലേക്ക് നയിക്കുന്നു (ചരക്ക് ഇറക്കുമതി 39.7% ചുരുങ്ങി) കയറ്റുമതിയെക്കാൾ (ചരക്ക് കയറ്റുമതി 21.2% ചുരുങ്ങി)

2020 ഡിസംബറിൽ 18 മാസത്തെ മൂല്യമുള്ള ഇറക്കുമതി നികത്തുന്നതിനായി വിദേശ നാണയ വരുമാനം കരുതൽ നിലയിലേക്ക് ഉയർന്നു.

ജിഡിപിയുമായുള്ള അനുപാതമെന്ന നിലയിൽ വിദേശ കടം 2020 മാർച്ച് അവസാനം 20.6 ശതമാനത്തിൽ നിന്ന്  2020 സെപ്റ്റംബർ അവസാനം 21.6 ശതമാനമായി ഉയർന്നു,

കരുതൽ ധനത്തിലെ വർദ്ധനവ് വിദേശനാണ്യ കരുതൽ ധനത്തിന്റെ മൊത്തം, ഹ്രസ്വകാല കടത്തിന്റെ അനുപാതം മെച്ചപ്പെടുത്തി.

ഊർജ്ജ ആവശ്യം, ഇ-വേ ബില്ലുകൾ, ജിഎസ്ടി ശേഖരണം, ഉരുക്ക് ഉപഭോഗം തുടങ്ങിയ ഉയർന്ന ആവൃത്തി സൂചകങ്ങളിൽ സ്ഥിരമായ പുനരുജ്ജീവനത്തിലൂടെ വ്യക്തമാകുന്നതുപോലെ വി ആകൃതിയിലുള്ള വീണ്ടെടുക്കൽ നടക്കുന്നു.

6 ദിവസത്തിനുള്ളിൽ 10 ലക്ഷം വാക്സിനുകൾ പുറത്തിറക്കുന്ന അതിവേഗ രാജ്യമായി ഇന്ത്യ മാറി, കൂടാതെ അയൽരാജ്യങ്ങളിലേക്കും ബ്രസീലിലേക്കും വാക്സിൻ വിതരണം ചെയ്യുന്നതിൽ മുൻപന്തിയിൽ.

ഒരു മെഗാ വാക്സിനേഷൻ ഡ്രൈവ് ആരംഭിച്ചതിലൂടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ സാധാരണ നിലയിലേക്ക് മടങ്ങിവരുന്നു:

സേവന മേഖല, ഉപഭോഗം, നിക്ഷേപം എന്നിവയിൽ ശക്തമായ വീണ്ടെടുക്കൽ പ്രതീക്ഷകൾ പുനരുജ്ജീവിപ്പിച്ചു

പരിഷ്കാരങ്ങൾ ഇന്ത്യയുടെ വളർച്ച മനസ്സിലാക്കാനും പകർച്ചവ്യാധിയുടെ പ്രതികൂലമായ ആഘാതം മായ്‌ക്കാനും പ്രാപ്തരാക്കണം

• ‘ഒരു നൂറ്റാണ്ടിലൊരിക്കൽ’ പ്രതിസന്ധിയോടുള്ള ഇന്ത്യയുടെ പക്വമായ നയ പ്രതികരണം ജനാധിപത്യ രാജ്യങ്ങൾക്ക്

സങ്കുചിത കാഴ്ചപ്പാടിലുള്ള നയരൂപീകരണം ഒഴിവാക്കുന്നതിനുള്ള പ്രധാന പാഠങ്ങൾ നൽകുകയും ദീർഘകാല നേട്ടങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നതിന്റെ ഗുണങ്ങൾ കാണിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. 2020 ഡിസംബറിൽ 18 മാസത്തെ മൂല്യമുള്ള ഇറക്കുമതി നികത്തുന്നതിനായി വിദേശ നാണയ വരുമാനം കരുതൽ നിലയിലേക്ക് ഉയർന്നു.

വളർച്ച കടത്തിന്റെ സുസ്ഥിരതയിലേക്ക് നയിക്കുമോ ? അതെ, പക്ഷേ നേരെ മറിച്ചുണ്ടാവില്ല.

വളർച്ച ഇന്ത്യൻ പശ്ചാത്തലത്തിൽ കടത്തിന്റെ സുസ്ഥിരതയിലേക്ക് നയിക്കുന്നു, പക്ഷേ തിരിച്ചുണ്ടാവില്ല

കടത്തിന്റെ സുസ്ഥിരത ‘പലിശ നിരക്ക് വളർച്ചാ നിരക്ക് ഡിഫറൻഷ്യൽ’ (ഐആർജിഡി) എന്നതിനെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു, അതായത്, പലിശ നിരക്കും വളർച്ചാ നിരക്കും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം ഇന്ത്യയിൽ, മാനദണ്ഡമനുസരിച്ച്  കടത്തിന്റെ പലിശ നിരക്ക് വളർച്ചാ നിരക്കിനേക്കാൾ കുറവാണ് – പക്ഷേ ഒഴിവാക്കലല്ല.

ഇന്ത്യയിലെ നെഗറ്റീവ് ഐ‌ആർ‌ജിഡി – കുറഞ്ഞ പലിശനിരക്ക് മൂലമല്ല, മറിച്ച് ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് കാരണം.

ധനനയത്തെക്കുറിച്ച് ഒരു ചർച്ചയ്‌ക്ക് ഇത്  പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ചും വളർച്ചാ മാന്ദ്യത്തിലും സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധികളിലും.

വളർച്ചാ നിരക്ക് ഉയർന്ന വളർച്ചയുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ കടം സുസ്ഥിരമാകാൻ കാരണമാകുന്നു; വളർച്ചാ നിരക്ക് കുറവുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ കാര്യകാരണ ദിശയെക്കുറിച്ചുള്ള അത്തരം വ്യക്തത കാണില്ല

സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധി ഘട്ടങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക കുതിച്ചുചാട്ടത്തേക്കാൾ ധനപരമായ ഗുണിതങ്ങൾ അനുപാതത്തിൽ കൂടുതലാണ്

ഉൽ‌പാദന ശേഷിക്ക് കേടുപാടുകൾ വരുത്തുന്നത് പരിമിതപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ട് പരിഷ്കാരങ്ങളുടെ മുഴുവൻ നേട്ടവും കൊയ്യുന്നുവെന്ന് സജീവ ധനനയത്തിന് ഉറപ്പാക്കാൻ കഴിയും

വളർച്ചയ്‌ക്ക് പ്രചോദനം നൽകുന്ന ധനനയം കടം-ജിഡിപി അനുപാതം കുറയ്‌ക്കുന്നതിലേക്ക് നയിക്കും.

ഇന്ത്യയുടെ വളർച്ചാ സാധ്യത കണക്കിലെടുക്കുമ്പോൾ, ഏറ്റവും മോശം സാഹചര്യങ്ങളിൽ പോലും കടത്തിന്റെ സുസ്ഥിരത ഒരു പ്രശ്‌നമാകാൻ സാധ്യതയില്ല

സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യകാലത്ത് വളർച്ച പ്രാപ്തമാക്കുന്നതിന് പ്രതി-ചാക്രിക ധനനയം ഉപയോഗിക്കുന്നത് അഭികാമ്യമാണ്

സജീവവും പ്രതി-ചാക്രികവുമായ ധനനയം – ധനപരമായ ഉത്തരവാദിത്തമില്ലായ്മയ്‌ക്കുള്ള ആഹ്വാനമല്ല, മറിച്ച്

ധനനയത്തിനെതിരെ അസമമായ പക്ഷപാതം സൃഷ്ടിച്ച ബൗദ്ധിക അടിത്തറ തകർക്കുക

ഇന്ത്യയുടെ പരമാധികാര ക്രെഡിറ്റ് റേറ്റിംഗ് അതിന്റെ അടിസ്ഥാനങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നുണ്ടോ? ഇല്ല!

ലോകത്തിലെ അഞ്ചാമത്തെ വലിയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ പരമാധികാര ക്രെഡിറ്റ് റേറ്റിംഗിലെ നിക്ഷേപ ഗ്രേഡിന്റെ (BBB- / Baa3) ഏറ്റവും താഴ്ന്ന നിലയായി ഒരിക്കലും വിലയിരുത്തിയിട്ടില്ല:

സാമ്പത്തിക വലുപ്പത്തെയും അതുവഴി കടം തിരിച്ചടയ്‌ക്കാനുള്ള കഴിവിനെയും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന അഞ്ചാമത്തെ വലിയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ പ്രധാനമായും AAA എന്ന് റേറ്റുചെയ്തു

ചൈനയും ഇന്ത്യയും മാത്രമാണ് ഈ നിയമത്തിലെ അപവാദം – 2005 ൽ ചൈനയെ എ- / എ 2 എന്ന് റേറ്റുചെയ്തു, ഇപ്പോൾ ഇന്ത്യയെ ബിബിബി / ബാ 3 എന്ന് റേറ്റുചെയ്തു.

ഇന്ത്യയുടെ പരമാധികാര ക്രെഡിറ്റ് റേറ്റിംഗുകൾ അതിന്റെ അടിസ്ഥാനങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നില്ല:

• ക്രെഡിറ്റ് റേറ്റിംഗുകൾ സ്ഥിരസ്ഥിതിയുടെ സാധ്യതയെ മാപ്പ് ചെയ്യുന്നു, അതിനാൽ കടം വാങ്ങുന്നയാളുടെ ബാധ്യതകൾ നിറവേറ്റാനുള്ള സന്നദ്ധതയും കഴിവും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു:

പണമടയ്‌ക്കാനുള്ള ഇന്ത്യയുടെ സന്നദ്ധത അതിന്റെ പരമാധികാര സ്ഥിരസ്ഥിതി ചരിത്രത്തിലൂടെ വ്യക്തമാക്കുന്നു. കുറഞ്ഞ വിദേശ കറൻസി മൂല്യമുള്ള കടവും വിദേശനാണ്യ കരുതൽ ധനവും ഉപയോഗിച്ച് ഇന്ത്യയുടെ

പണമടയ്‌ക്കൽ കഴിവ് കണക്കാക്കാം

ഇന്ത്യയുടെ പരമാധികാര ക്രെഡിറ്റ് റേറ്റിംഗ് മാറ്റങ്ങൾക്ക് സ്ഥൂല സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളുമായി യാതൊരു ബന്ധവുമില്ല

• ഇന്ത്യയുടെ ധനനയം ഗുരുദേവ് രവീന്ദ്രനാഥ ടാഗോറിന്റെ ‘ഭയമില്ലാത്ത മനസ്സ്’ എന്ന വികാരത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കണം.

• പരമാധികാര ക്രെഡിറ്റ് റേറ്റിംഗ് രീതി കൂടുതൽ സുതാര്യവും ആത്മനിഷ്ഠത കുറഞ്ഞതും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ അടിസ്ഥാനങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതിനായി മെച്ചപ്പെട്ടതുമാക്കി മാറ്റണം.

അസമത്വവും വളർച്ചയും : വൈരുദ്ധ്യമോ സംയോജനമോ?

അസമത്വവും സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക ഫലങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക ഫലങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ഇന്ത്യയിൽ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമാണ്.

അസമത്വവും ആളോഹരി വരുമാനവും (വളർച്ച) വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി ഇന്ത്യയിലെ സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളുമായി സമാന ബന്ധമുണ്ട്.

അസമത്വത്തേക്കാൾ സാമ്പത്തിക വളർച്ച ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തെ കൂടുതൽ സ്വാധീനിക്കുന്നു

ദരിദ്രരെ ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് ഉയർത്താൻ