നരേന്ദ്ര മോദി ഇറാനിൽ ; ഒരു ഇറാനിയൻ സ്മരണയും

രണ്ട് ദിവസത്തെ സന്ദര്‍ശനത്തിന് ശേഷം പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി തിരിച്ചെത്തിയിരിക്കുന്നു. സുപ്രധാനമായ സന്ദർശനമാണിത് എന്നത് പറയാതെ വയ്യ. ഒരു ഇന്ത്യന്‍ പ്രധാനമന്ത്രി ഇറാൻ സന്ദർശിക്കുന്നത് ഒരു ഒന്നര പതിറ്റാണ്ടിനു ശേഷമാണ്‌. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ എ.ബി വാജ്‌പേയി ആണ് അവസാനമായി അവിടെയെത്തിയ ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി; അത് 2001 ഏപ്രിൽ മാസത്തിൽ. അന്ന് വാജ്‌പേയിയോടൊപ്പം അവിടെ പോകാൻ അവസരം ലഭിച്ചയാളാണ് ഞാൻ.

അന്ന് രണ്ടു രാഷ്‌ട്രത്തലവന്മാർ പുറപ്പെടുവിച്ച ടെഹറാൻ പ്രഖ്യാപനം രണ്ടു രാഷ്‌ട്രങ്ങൾ തമ്മിലെ ബന്ധത്തിന്റെ ആഴവും പരപ്പും വ്യക്തമാക്കുന്നതായിരുന്നു. പക്ഷെ വാജ്‌പേയി ഭരണകൂടത്തിനു ശേഷം അധികാരമേറ്റ യുപിഎ സർക്കാർ അത് മുന്നോട്ടു കൊണ്ടുപോയില്ല. ഇറാന് മേല അമേരിക്കയും കൂട്ടരും ചേർന്ന് ഏര്‍പ്പെടുത്തിയ നിയന്ത്രണങ്ങളും പിന്നീടുണ്ടായ ഉപരോധാവുമൊക്കെയാണ് അതിനു കാരണം. ഇന്ത്യയുമായി എന്നും നല്ല ബന്ധം പുലർത്തുകയും നല്ല നിലക്ക് വ്യാപാര- വാണിജ്യ ബന്ധങ്ങൾ നിലനിർത്തുകയും ചെയ്ത രാജ്യമാണ് അത്. ആ പഴയകാല ബന്ധം നിലനിർത്താൻ ഇന്ത്യ കുറെ നടപടികൾ സ്വീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ഇറാനിൽ നിന്ന് പ്രകൃതി വാതകവും ഓയിലും വാങ്ങുന്നത് പ്രധാനമാണ്. ഇറാനിൽ ഒരു തുറമുഖം ഇന്ത്യ പണം ചിലവിട്ടു നിർമ്മിച്ചിട്ടുണ്ട് . ഇന്ത്യൻ കപ്പലുകൾക്ക് താവളമാവുകയും ചെയ്യും. ഇതുവരെ ഇറാനിയൻ കപ്പലിലാണ് എണ്ണ ഇവിടെയെത്തിച്ചിരുന്നത്. അത് ഇനിമുതൽ ഇന്ത്യൻ കപ്പലുകളിൽ എത്തിക്കാനും ധാരണയുണ്ടാവും എന്ന് കരുതുന്നു. എണ്ണ വാങ്ങിയ വകയിൽ കുറെയേറെ കോടി രൂപ ഇന്ത്യ ഇറാന് നൽകാനുണ്ട് . ഉപരോധത്തെ തുടർന്ന് യുപിഎ സര്‍ക്കാര്‍ ആ പണം പിടിച്ചുവെച്ചതാണ്. അതിപ്പോൾ മോദി നല്‍കുന്നു. വേറൊന്ന്, ഏറെ പ്രധാനപ്പെട്ടത്, ഇന്ത്യൻ രൂപ നല്‍കിയാണ് നാം ഇറാനിൽ നിന്ന് എണ്ണ വാങ്ങുന്നത് എന്നതാണ്. മറ്റു രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഡോളർ കണക്കിലാണ് പണം നൽകേണ്ടത്‌. രൂപ അടിസ്ഥാനത്തിൽ എണ്ണ വ്യാപാരത്തിന് ധാരണയുണ്ടാക്കിയത് വാജ്‌പേയിയുടെ ഇറാൻ സന്ദർശനവേളയിലാണ്. കോടിക്കണക്കിനു രൂപയാണ് അതിലൂടെ ഇന്ത്യക്ക് ലാഭം ലഭിക്കുന്നത്. അതിനായി ഇറാൻ ബാങ്കുകളിൽ ചിലത് ദൽഹിയിലും മുംബൈയിലും തുറക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു.

പാക്കിസ്ഥാന് ശക്തമായി എതിരാണ് ഇറാൻ എന്നതാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന കാര്യം. നാമിപ്പോൾ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനുമായി അടുപ്പമുണ്ടാക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. അതിനോട് ചേർന്നുള്ള ഇറാനുമായും കൂടുതൽ അടുക്കുന്നു. ഈ മേഖലയിൽ ഇന്ത്യക്ക് കരുത്തു കൂടുന്നതിന് അത് സഹായിക്കും. മറ്റൊന്ന് ഇറാൻ പ്രധാനമായും ഷിയാ സാമ്രാജ്യമാണ്‌. അവരാവട്ടെ ഇന്ത്യയിൽ ബിജെപിയോട് അകലം അത്രയൊന്നും പാലിക്കാത്തവരും. അത് രാഷ്‌ട്രീയമായി പ്രധാനമാണ്താനും.

ടെഹറാൻ മനോഹരമായ നഗരമാണ്. എവിടെയും പച്ചത്തുരുത്തുകൾ. മനോഹരമായ പൂന്തോട്ടങ്ങൾ. റോഡുകൾക്ക് ഇരുപുറവും വൃക്ഷങ്ങൾ. ഒരു മരുഭൂമിയിലാണ് എന്നതോന്നൽ അവിടെയുണ്ടാക്കില്ല. പശ്ചിമേഷ്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ രണ്ടാമത്തെ നഗരം. ഒരു ഭാഗത്ത് തലയുയർത്തി നിൽക്കുന്ന അൽ ബോർസ് പർവതം . അതൊരു മനോഹര കാഴ്ച തന്നെയാണ്. നമ്മുടെ ഹിമാലയത്തെ പോലെ തോന്നിക്കും, മഞ്ഞുള്ള കാലത്ത്. അവിടെ എല്ലാം ചെന്നു കാണാൻ അന്ന് അവസരം ലഭിച്ചിരുന്നു. ഇറാനിയൻ പാർലമെന്റിലും പോയി; വാജ്‌പേയി അന്ന് പാർലമെന്റിനെ അഭിസംബോധന ചെയ്തിരുന്നു. അവിടത്തെ എടുത്തുപറയേണ്ട ഒരു സൗധം… പഴയ യുഎസ് എംബസി മന്ദിരമാണ്‌. അമേരിക്കക്ക് എംബസിയില്ലാത്ത ഏകരാജ്യം ഇറാൻ ആയിരുന്നുവല്ലോ. അമേരിക്കക്കാരെ ഓടിച്ചതിന്റെ സ്മാരകമായിട്ടാണ് അവരത് സൂക്ഷിച്ചത്. അവിടം അന്ന് കടുപിടിച്ചപോലെ കിടക്കുന്നു. എങ്കിലും ഇറാൻ പട്ടാളക്കാർ കാവലുണ്ട്. അമേരിക്കയോടുള്ള ഇറാന്റെ പ്രതികാര ഭാവം കാണിക്കുന്നതാണ് ആ കെട്ടിടം എന്ന് പറയാതെ വയ്യ. വാജ്‌പേയിയുടെ കൂടെയുള്ള യാത്ര ആനന്ദകരമാണ്. കൂടെയുള്ള ഓരോരുത്തരെയും വിളിച്ചു പരിചയപ്പെടും, അവരുടെ വിശേഷങ്ങൾ അന്വേഷിക്കും……. അതൊരു പ്രത്യേകത തന്നെ. കുറെയേറെ സ്മരണകളുണ്ട് ; അതിനു ഇത് പോരാ സമയം.

അന്ന് ടെഹറാനിൽ ചെല്ലുമ്പോൾ അപ്രതീക്ഷിതമായി ഒരു മലയാളി സാന്നിധ്യം. അവിടത്തെ ഇന്ത്യൻ എംബസിയിലെ ജീവനക്കാരൻ. പേര് ഓർമ്മയില്ല; ഒരു മാവേലിക്കരക്കാരൻ. അവിടെ താഴെ തട്ടിലുള്ള ഒരു ഉദ്യോഗസ്ഥനാണ്. അവിടെ നിന്ന് തന്നെ, ഒരു ഇറാൻകാരിയെ, വിവാഹം കഴിച്ച് അവിടെത്തന്നെ കുടുംബസമേതം കൂടിയയാൾ. മലയാളത്തിൽ “എന്തൊക്കെയ സാറെ വിശേഷങ്ങൾ” എന്നുചോദിച്ചു അയാൾ വന്നപ്പോൾ അത്ഭുതമായിരുന്നു. മറ്റൊരു മലയാളിയും അന്നുണ്ടായിരുന്നു,വാജ്‌പേയിയുടെ സംഘത്തിൽ. ഇന്നിപ്പോൾ കേരളത്തിൽ അഡീഷനൽ ഡിജിപി ആയിട്ടുള്ള ഋഷിരാജ് സിംഗ്. അദ്ദേഹമന്ന് പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ പ്രത്യേക സുരക്ഷ സേനയുടെ (എസ്പിജി) തലപ്പത്തുള്ള ഐജി ആയിരുന്നു. മലയാളത്തിൽ ഞങ്ങൾ സംസാരിക്കുന്നത് കേട്ട് അടുത്തുവന്ന് ആ ഋഷിരാജ് ശൈലിയിൽ കുശലാന്വേഷണം നടത്തിയതും കണ്ടു. ആ കാർക്കശ്യം അന്ന് വാജ്‌പേയിയുടെ സുരക്ഷാ കാര്യത്തിലും പ്രകടം.